Tussen Amerongen en Wijk bij Duurstede vind je de Sandenburgerwaard. Aan de Nederrijn ter hoogte van Gravenbol is door kleiwinning een divers natuurgebied ontstaan. Maar dat was vroeger niet zo. Er is een plan gemaakt om agrarisch land om te vormen tot een natuurgebied.
Utrechts Landschap, Delgromij en K3 maakten een plan om het agrarisch land om te vormen tot een natuurgebied met bijzondere moerasnatuur. Door kleiwinning is het gebied verlaagd en zijn er geulen gemaakt waar er jaarrond water in staat. De Sandenburgerwaard is daarmee in ecologische verbinding gekomen met omringende gebieden. In 2020 is de herinrichting voltooid. Het gebied kan zich nu in alle rust gaan ontwikkelen, zoals je kunt zien in het filmpje:
Kleiwinning is basis voor natuurontwikkeling
Door de rivier is in de loop der tijd een dikke kleilaag afgezet. Het kleidek is afgegraven tot de zandondergrond. Door het afgraven van de klei tot op het zand ontstaat een goede uitgangssituatie voor natuurontwikkeling. Kleigrond is namelijk heel voedselrijk, waardoor grassen snel opkomen en er geen ruimte is voor andere plantensoorten. Zand is voedselarm, waardoor andere plantensoorten juist wél kunnen opkomen. Een deel van de zandlaag ligt lager. Op deze permanent natte delen kunnen zich botanisch waardevolle moerassige graslanden ontwikkelen. Met kleiwinning versterken we de natuur en voorzien we de bouwsector van essentiële grondstoffen. Klei is immers de belangrijkste grondstof voor bakstenen en dakpannen.
Biodiversiteit neemt toe
In het gebied liggen ook een aantal kleine moerassen, ooit ontstaan bij de aanleg of versterking van de dijk. Deze zijn rijk aan plantensoorten, insecten, amfibieën én vogels. De moerasjes waren klein en kwetsbaar. In de nieuwe inrichting zijn door kleiwinning meer van dit soort moerasjes en een geul aangelegd. Door de kleiwinning is het gebied deels verlaagd, zodat het in de winter snel onder water kan lopen en grote hoeveelheden water aan kan. De verlaging zorgt er dus voor dat dit gebied in de winter erg nat is. In de zomer droogt het langzaam op; een wisselwerking die ervoor zorgt dat de natuur goed kan gedijen. De natuur komt hierdoor echt tot leven en de biodiversiteit neemt toe. Diverse (water)vogels zoals de lepelaar, grote zilverreiger, wulp, slobeend, wintertaling en kleine plevier zijn al gezien in het gebied.
